فصل اول :

گذری بر 1307ش : ملت ایران روزگار سختی رااز سر می گذراند . سیاهی و تباهی همه جا را فرا گرفته بود . مردم از شدت فقر و بیماری در کام مر گ دست و می زدند . گرچه دوران حکومت با اهلان قاجار به سر رسیده بودو لی هنوز ? چنگال های تیز و خونین کرکسان آدمخوار دیگری بر گرده خسته این ملت سنگینی می کردوررمق حرکت وحیات را ازآنان می ربود .

روز ها و شب ها ، همراه با خورشید و ماه و ستارگان ،قصه ها و غصه های این مردم ستم دیده را نظاره می کرد و همه را در دفتر تاریخ ثبت و ضبط می نمود . هر روز که می گذشت قلمرو ظلم و اختناق نسبت به روزهای گذشته بیشتر و عمیق تر می شد . فرعو نیان عصر با سر انگشت زور و قلدری سر نوشت این ملت را قم می زدند و در تعقیب موسی های دوران می شتا فتند و با گسا خی تمام اگر قدرت و فرصت آن را داشتند شکم مادران را نیز می دریدند تا مانع از تولد و رشد آن ستم سوزان ظلم ستیز بشوند .

آری هر روز بدتر از روز پیش و هرماه هو لناک تر از ماه گذشته ، تا این که سال 1307 شمسی فرارسید . دورانی که تنها هشت سال از کودنای انگلیسی رضا خان سپری شده بود . حکومت ستم شاهی سلسله? پهلوی ،گر کسی وار بال و چنگال گشوده و سایه? شوم خود را بر سر ملت ایران گسترده بود . رضا خان میر پنج در ابتدای سلطنت خویش روشی نیرنگ و یا پیش گرفته بود و هر روز با ترفندی تازه ، تظاهربه میهن پرستی کرده و با صحنه سازی های جدید ، خود را پیرو دین و مذهب و خدمتگذاررو حانیت قلمداد می کرد . ولی در سال 1307 با تغییر سایت آن فرعون زمان م? موریت اصلی او نیز آشکار شد . در این سال زمینه? بسته شون در مساجد و حسینیه ها به دست آن قلدر بزرگ به آز مایش گذاشته شد و راه برای پیاده کردن بر نامه های دیکته شد . بیگا نگان ، نظیر کشف حجاب ، متحد الشکل کردن لباس ها ، غایله خونین مسجد گو هرشاد

مشهد و به شهادت رساندن فریاد گر دوران ، مدرس بزرگ ، . . . ، هموار گردید . او در این سال پوشیدن لباس و شکل غربی و گذاشتن کلاه پهلوی را اجباری نمود و سر پیچی از این دستور را جرمی نا بخشودنی قلمداد کرد .

میلاد امام موسی :

در همین روز ها   بود که در کوچه عشق علی ( تیکه گذر جداّ ) در محله (( چهار مردان )) قم شورو غوغای مبلاد بت شکنی از تبار انبیا ء در یکی از خانه های صمیمی این محله طنین افکن شد . گویا تاریخ دوباره تکرار می شد و موسای دیگری از مادر تولد می یافت تا با فرعون های مصر ، ستیز آغازد. منزل اجاره ای عالم فرزانه آیت الله سید صدر الدین صدر در این کوچهد واقع شده بود ، این خانه در آن روز حال و هوای دیگری داشت . ناگهان صدای سرودو شادی زنان در فضای حیاط ، طنین انداز می شود ، بی درنگ روشن می گردد که عالم بزرگوار سید صدرالدین صدر ، دارای فرزند پسر شده است ، هیچ کس از آینده و سر نوشت این فرزند نوزاد خبری نداشت . و تنها همه شیفته? ویژگی های ظاهری او شده بودند و این در حالی بود که عقربه? زمان 14/3 / 1307 ش را نشان می د ا د .

آری امام موسی صدر در بهار 1307 ش در خانواده متدینی متولد شد که علاوه بر امام موسی صدر دو برادربه نام های علی و رضا و هفت خواهر داشت . پدر آیت الله سید صدرالدین صدراز علمای بزرگ حوزه بود .

می گفتند : (( وقتی آیت الله صدررا می بینی انگار رسول اکرم (ص) را ملا قات کرده ای )) موسی بسیار شبیه پدر بود .

تبا ر نامه :

خانواده ی صدر بعد از تولد مو سی راهی مشهد شدند . (( صفیه )) همسر صدر الدین ،دخترآیت الله حاج آقا حسین قمی ، اهل مشهد بود و با او ضاع مشهدنا آشنا نبود. پدر ایشان وقتی به مشهد رسید ند

امام جماعت مسجد گوهر شاد شدند و مدیران قدیم پیرامونشان را گرفتند اما چیزی نگذشت که پیغامی رسید و رشته افکار شان را گسیخت . حاج عبد الکریم حائری ( رئیس حوزه علمیه قم ) ازایشان خواسته بودند به قم بازکردند و در اداره ی حوزه علمیه یاریشان دهند .

بخشی از کارها حوزه را بر عهده گرفتند و آنها را با در ایتپیش بودند که یکی از آنها عبرت است از : در حوزه ی آن زمان (( امتحان )) نبود . هر کس به میل خود درس می خواند و کسی هم پیگیر کار نمی شد . صدرالدین ( دایره ی امتحانات ) راه انداخت آقا روح الله خمینی و حاج سید احمد زنجانی را مسئول آزمون کرد . به ایشان سپرد ، شهریه ی هر طلبه ای را که در امتحان ، نمره قبولی می آورد 4-3 برا برکنند . طلبه ها به تکا پو افتا د ند . صدرالد ین (( خارج فقه )) درس می داد و پای درسش معمو لا شلوغ بو د. و یکی از آثار ارزشمند و معروف این عالم فرزانه کتاب ( المهدی ) می باشد .

به طور کلی جد پدری ایشان مرحوم آیت الله سید اسماعیل صدر ، جانشین مرحوم آیت الله میز ا حسن شیرازی و مرجع مطلق زمان خود بودند ،جدّ مادری هم مرحوم آیت الله حاج آقا حسین قمی ، جانشین مرحوم آیت الله سید ابولحسن اصفهانی و رهبر قیام مردم مشهد بر علیه رضا خان بودند . جر اعلای امام موسی صدر مروم آیت الله سید صدر الدین صدر ، مرجع بزرگ اصفهان ، و استاد فریختگانی چون شیخ مرتضی انصاری و شیخ هاشم چهار      بودند و همچنین تباراین مرجع بزرگ به یکی از نامی ترین و مبارزه ترین دانشمندان شیعه لبنان به نام (( سید صالح سید شرف الدّین )) می رسد .

در طول هزاره گذشته زمانی نبوده است که عرصه مرجعیت شیعه از حضور نیا کان امام موسی صدر خالی باشد . نسبت امام موسی صدر با 32واسطه به امام موسی کاظم ( ع ) می رسد ، و دانشمندانی چون شهید اول و شهید ثانی تنها دو تن از این و سا ئط هستند .