فصل چهارم:

 تدبیر تاریخی:"رجع الینا شرف الدین شا با"؛"شرف الدین از دینا نرفته است بلکه با نیروی شاداب تر و با روح جوان تری به سوی ما باز گشته است." این را مردم به همدیگر می کفتند.

 سید موسی صدر با تلاش پیگیر خود در مدت کوتاهی می توانست زمینه های تقوا و تعهد را درمیان جوانان جنوب لبنان به وجود آورد. کمکم زمینه برای حرکت های حیاتی آماده می شد، او هیچ وقت به کارهی انجام گرفته هر چند موثر و مفید قانع نبود و همه ای آنها را حرکت هایی مقطعی می پندانشتکه تنها لبنان بیمار را برای یک عمل جراحی بزرگ آماده می کرد.

 مردم شیعه ای لبنان که اکثر یت جمعیت آن کشور را تشکیل می دادند،احتیاج به یک مرکز سازماندهی قانونی برای خود داشتند تا از حقوق طبیعی و شخصیت انسانی آنان به خوبی حراست نماید. در آن زمان همه ای پانذژزده طایفه موجود در لبنان گر چه در اقلیت بودند ولی برای خود مر کزیت و دستگاه رهبری داشتند و بدین وسیله از حقوق خویش دفاع می کردند. در این میان تنها شیعیان فاقد تشکیلات و مرکزیتی قانونی بودندواین باعث شده بود حتی از حقوق بسیار ناچیزی که بر اساس قانون طایفگی به آنان تعلق می گرفت محرم بمانند و حقشان پا یمال بشود . سید موسی صدر برای گرفتن حقوق قانونی شیعیان رهسپار بیروت شد و مبارزه ای وسیعی را در این خصوص آغاز نمود.

   سید موسی صدر در حرکت اول، موضوع را به صورت جدی در بین شخصیت های بزرگ سیاسی محلی و مذهبی شیعه و غیر شیعه یبنان در میان گذاشت و هدف تشکیل این مرکز را 1)علل فرعی : عقب ماندگی مسلمانان 2)علل اصلی و منشا عقب ماندگی مسلمانان"عدم تشکیلات منسجم و عدم تشکیل حکومت مقتدر قلمداد نمود.

 و در حرکت دوم، موضوع را در سطح جهانی مطرح کرد، امام موسی صدر در روز دوشنبه 27 ربیع الثانی 1386 هجری قمری طی یک مصاحبه مطبوعاتی بزرگ در شهر بیروت به مشکلات و گرفتاری های شیعیان در آن کشور اشاره کرد و به شکل علمی و تحقیقی و بر اساس آمار مرحومین و مظلومیت آنان در معرض افکار جهانی قرار دادو برضروت تشکیل یک مجلس شیعی در لبنان تاکید فراوان نمود.

 در فاصله ای که طرح مجلس اعلای شیعیان در پارلمان لبنان تصویب میشد گروههای مختلفی، بارها در صدد ترور امام موسی صدر برآمدند ولی همه ی آنه نا کام ماند. امام روزی گفت"من یکه و تنها بدون هیچ محافظی به صیدا آمده ام تا اگر کسی بخواهد و قدرت داشته باشد مرا ترور کند!به چندی بعد امام اوضاع بقدری خطرناک شد که امام در نامه ای به دوستی نوشت : در باه ی حفظ جان من البته شب ها هر جا باشم کشیک از طرف شهربانی هست. دو نفر کارآگاه هم همه جا مراقب اوضاع هستند. سه نفر مسلح همیشه همراه من می باشند. راننده و آشپزوحتی خود من مسلح هستیم ، در ماشین هم یک یا دو مسلسل موجود است."

 طرح مجلس اعلای اسلامی شیعیان در سال 1346 هجری شمسی در پالماران تصویب شد و رئیس جمهور لبنان آن را تایید کرد این مجلس یک هئیت دینی 9 نفر و یک هئیت اجرایی12نفره داشت. مجلس پس از طی مراحل قانونی در سال 1348 هجری شمسی رسما اقتتاح شد و امام موسی با اکثریت آرائ برای شش سال بعنوان رئیس مجلس برگزیده شد. بعدها ریاست امام تا سن65 سالگی تمدید گردید.

 اولین حکومت فقیه:آن ایام تشکیل مجلسی اعلی شیعه در واقع به منزله ای یک شاید برای نجستین بار در طول تاریج شیعه به دست پر توان یک فقه زمان شناس و جامع شرایط در لبنان پایه گذاری می شد. یکی از امتیازات مهم حکومت فوق این بود که گرچه دزر ظاهر به عنوان مجلسی اعلی شیعیان مطرح بود و اختصاص به طاوئفه شیعه داشت اما در واقع بنیان گذار و دست اندارکاران آن برای تمام لبنان تلاش می کردند وبه اندازه تمام دستگاه های دولتی اعم از ریاست جمهوری ، نخست وزیری و مجلس لبنان کارآیی مفید از خودشان دادند و بیشتر از رئیس جمهور ، نخست وزیر و نمایندگان مجلس در عمران و آبادانی کشور کوشیدند. از همه مهمتر یک نوع همزیستی کم نظیر و تاریخی در میان مسلمانان و مسیحیان در زیر سایه ای این حکومت به وجود آمد که در نوبه ای خود قابل توجه و تامل است .

 آیت الله هاشمی رفسنجانی در بخشی از خاطرات دور انقلاب به این امر مهم اشاره کرده و چنین می نویسد : "... لبنان برای مه آن روزها بیشتر از این جهت جالب و پر جا ذبه بود که در آنجا یک روحانی شیعه و ایرانی یک تشکیلات رسمی به نام "مجلس اعلی "داشت که یک نوع حکومت بود . چنین چیزی در آن روزها در جای دیگری از دنیا نداشتیم. ... "

 اعلان خط مشی کلی: در روز انتخاب سید موسی صدر به ایاست اعلائ وی طی یک سخنرانی پر شور (در حالی که شخصیت های بزرگ علمی، سیاسی ومذهبی کشور از جمله رئیس جمهور لبنان در آنجا حضور داشتند و برای گفتن تبریک به مجلس اعلا آمده بو دند) برنامه و خطوط کلی حرکت خویش را جامع و پر محتوا ارائه داد. علاوه برآن سید موسی صدر در ادامه ای سخنرانی خود مسائل مهمدیگری را در جهت رفع مشکلات عمومی لبنان بیان داشت، از جمله در ضمن سخنان خود خطاب به آقای شارل جمهور وقت آن کشور از زروی خواست تا همه لبنلن به صورت یک حوزه ای انتخابی واحد ذر آید و مردم مستقیما در سر نوشت خود دخالت داشته باشند و برای تصدی مسئو لیتهای مهم کشور ، شخصیت های مورد علاقه خود را انتخاب کنند. آقای شارل حلو گرچه شخصا نسبت به سید موسی صدر علاقه و اردات ویژه داشت، اما چون به عنوان یک مسیحی فرانکوفون مطرح بود و دارای گرایش های فرانسوی بود هرگز نمی توانست به این خواسته جواب مثبت بدهد، لذا در جواب وی تنها لبخندی زد و گفت: گویا شما در نظر دارید از همین حالا حکومت لبنان را در دست بگیرید. البته گفته ای آقای شارل حلو هم کاملا درت بود و اگر چنین اتفاقی می افتاد به یقین سید موسی صدر با توجه به محبوبیتی که در میان اقشار مختلف داشت تنها شخصیت منتخب مردم می شد.

 غصه جنوب لبنان : در لبنان ، همه ای جنوب کشور را( که با فلسطین اشغالی هم مرز است) روستاهای شیعه نشین پر کرده است . در میان منطقه سه اردوگاه فلسطینی هم وجود دارد و مبارزان ساکن این ارودگاه ها برای حمله به اسرائیل باید از میان روستا ها عبورکنند. از طرف دیگر اسرائیل هم برای اینکه راه های ورودی و خروجی را برای مجاهدان مسدودکند روستا های شیعه نشین را شدیدا بمباران می کرد و مردم در زیر حملات سنگین هوایی و زمینی رژیم اشغالگر، دسته دسته به شهادت می رسدند.

 اگر یک فلسطینی در این بمباران ها به شهادت می رسید سازمان "مقاومت فلسطینی " به تنها به خانواده ای او رسیدگی می کرد و حقوق ماهانه برای شان تعیین می نمود و می گفت :مه فقط در مقبل افراد فلسطینی مسئول هستیم و شیعیان ، لبنانی هستند و باید دولت لبنان مسئولیت تامین زندگی آنها را بر عهده بگیرد. از سوی دیگر هم دولت لبانا میگفت: اینها به خاطر فلسطینی ها کشته می شوند. بنابراین باید"مقومت فلسطینی"به خانواده ای آنها رسیدگی بکند. امام موسی صدر به خوبی می دانست که اسرائیل در صدد پیاده کردن هدف شوم خود (کشور گشایی) است و می خواهد همانند فلسطین با آواره کردن مردم و خالی کردن منطقه از آنان،جنوب لبنان را نیز به سر نوشت فلسطین دچار نماید. بدین جهت وی در تلاش یود تا هر طور شده خاه های ویران شده ای جنوب را باساری و مردم را به کا شانه ای خود برگرداند تا منطقه خالی از سکنه نباشد. تهدید ها و اخطارهای پیدر پی سید موسی صدر ،دولت لبنان را وادار به بستن قرار دادی قانونی برای سروسامان دادن به اوضاع جنوب کرد. اما دولت پس از چندی از انجام علمی آن سر باز زد . در نتیجه سید موسی صدر به مبارزه ای همه جانبه علیه دولت دست زد؛ او ابتدا مردم را به اعتصاب عمومی دعوت کرد، به طوری که با یک اشاره ای وی فرودگاه بزرگ بیروت به تصرف آنان در آمد و تمتم باندهای آن پر از جمعیت شد که هیچ هواپیمایی جرات پرواز و فرود به خود نمی داد.همه ای اقشار و گروه های مردمی و اسلامی؛ "رانندگان وسائط نقلیه عمومی"،"کارمندان دولت "،" بنادر"،" دانشگاه ها "،" مدارس"،"بانک ها" در این اعتصاب شرکت داشتند. بنا به اعتراف مطبوعات، این اعتصاب از نوزده سال پیش از آن بی سا بقه تر ین آعتصابر در این کشور به شمار می رفت. روز سه شنبه 20ربیع الاول 1390 هجری قمری سید موسی صدر با بیان این که کا سه ای صبرش لبریز شده است،در ضمن سخنان پر شوری اعلام کرد که سه شنبهآینده نیز راهپیماییگسترده ای انجام خواهد گرفت و تهدید کرد که اگر به خواسته های قانونی وی تربیت اثر نشود، این مبارزات تا رسیدن به پیروزی نهایی ادامه خواهد یافت و کلیه ای راه های ارتباطی لبنان به خارج ، توسط مردم از هوا و دریا و زمین بسته خواهد شد.

 بر اثر فشار افکار عمومی و از کار افتادن فعالیت های مراکز دولتی و اقتصادی ،بالاخره هیات حاکمه ای لبنان در برابر خواسته های

سید موسی صدر ، سر تسلیم فروده آورد و برای دفاع از حقوق مردم منطقه ای جنوب ، مرکزی به نام " مجلس جنوب لبنان" تشکیل گردید که با بودجه ای سا لانه ای سی میلیون لیره برای کمک به آسیب دیدگان و تاسیس مراکز فرهنگی ، بهداشتی و سایر برنامه های عمرانی،شروع به کار کرد. با همه ای حیف و میل هایی که توسط مسئول این مجلس (اسعدکامل) رئیس پا رلمان لبنان و دست نشاندگان او می شد.باز عملیات عمرانی بی سابقه ای در جنوب صورت گرفت. بیش از هفتاد مدرسه ساخته شد، چهار بیمارستان بزرگ تاسیس گردید، حدود یک صد درمانگاه سیار شروع به کارکرد و طرح هایی ازقبیل آبیاری ،زراعت،راه سازیو ... که در بهبود نسبی وضع مردم جنوب نقش موثر داشت،صورت تحقیق پذیرفت. به علاوه خسارت هر خانه ای که توسط اسرائیل بمباران می شد به خوبی جبران می گشت و در مقابل شهادت هر شهید ده هزار لیره به خانواده ای او تعلیق می گرفت.

 در این جا به طور مختصر امتیازات و مبارزاتی که امامموسی صدر بعد از تشکیل مجلسی اعلاء شیعیان انجام داده اند شرح می دهیم:

-او در سال 1392 هجری قمری ، در خواست بیست ماده ای را به دولت لبنان تقدیم کرد، امام موسی صدر با این حرکت خود در واقع به جنگ نظام طایفگی قد علم کرده بود تا برای همیشه به روند سیاست های غیر عالانه در کشور که در حدود 50 سال ادامه داشت ، پایان دهد و از فاصله طبقاتی حاکم بر جامعه که در نتیجه همان نظام طایفگی به وجود آمده بود،جلوگیری کند و در نهایت عدالت اجتماعی را در آن کشور جایگیزین آن نظام سیاه نماید.

 ولی روشن بود دولت لبنان به آسانی تسلیم این خواسته های بنیادی نخواهد شد. در سال 1393 هجری قمری . مبارزات و در خواست های شیعیان به اوج خود رسید و تمام مطالب مطبوعات و جریانات سیاسی را تحت الشعاع خود قرار داد. امام موسی صدر به عنوان آخرین فرصت ،به دولت هشدار داد و از نمایندگان و وزرای شیعه خواست که در ظرف مدت معینی،اگر جواب مثبتی از طرف دولت نرسد،همه از شغل خود استعفا دهند و اگر باز هم دولت ترتیب اثر نداد،شروع به مبارزه ای منفی کرده،در همین حال ناگهان جنگ رمضان سال 1393 هجری قمری میان اعراب و اسرائیل در گرفت و از آن جا که تمام نیروها یک پارچه بایستی متوجه دشمن خارجی می شدند،شیعیان به طور موقت از خوواسته های خود چشم پوش کردند. تا این که پس از 6ماه ، در سال 1353هجری شمسی ،هنگامی که آتش این جنگ رو به خاموشی گرایید،دوباره مبارزات شیعیان علیه دولت آغاز گردید.

 این بار نیز دولت همچنان از پذیرفتن خواسته های به حق شیعیان سرباز زد. بیدرنگ امام موسی صدر برای حمایت از محرومان و پا برهنگان ، دوباره مردم را به تظاهرات و راهمپیمایی بر ضد دولت دعوت نمود، این بار نوبت مردم شهر بعلبک بود . در روز یک شنبه 22 صفر 1394 هجری قمری ،امام موسی صدر از مردم بعلبک برای شرکت در تظاهرات عمومی دعوت کرد. جمعیتی حاضر شد برابر با هفتاد پنج هزار نفر در حالی که آن وقت ارتشی دوازده هزار نیرو داشت . در این روز تاریخیة که درست دو روز از اریعین حسینی میگذشت در میان اراززاحساسات انبوه مردم ،امام موسی صدر خود را به سختی به جایگاه سخنرانی رساند و سخنرانی پر شکوه خود را آغاز کرد و درآخر متن سوگند نامه ای را که از قبل تنظیم کرده بود،در آخرین سخنرانی قرائت نمود و انبوهجمعیت نیز همصرا با وی آن را تکرار کردند و سوگند یاد نمودند تا آخرین قطره ای خون خود علیه ظلم و امتیازات طایفگی مبارزه کنند و حقوق از دست رفته خویش را به دست آورند.

 سدمداران نظام طایفگی به فکر چاره افتادند. آنها خیلی خوب می دانستند که اگر امام موسی صدر به همین روش به مبارزات خود ادامه دهد در مدی بسیار کوتاه ،اداره حکمت کشور را از دست آنان خارج خواهد کرد.

 از همین رو"کامل اسعد"(شیعه خود فروخته و دست نشانده نظام ،و رئیس پارلمان لبنان)به مبارزات علنی با امام موسی صدر برخاست و چند تن از عمامه به سرهای "ساده لوح"،"بازی خورده"و "بی سواد" را نیز به دور خود جمع کرد و طی مصاحبه هایی تلوزیون،چنین وا نمود کرد که مبارزه بر سر اختلاف میان امام موسی صدر و علمای شیعه است تا بدین وسیله متوجه مسایل داخلی خودشان کند.

 در این حال امام موسی صدر با سعه صدر و بلند نظری کامل به هیچ وجه به طور مستقیم به حملات "کامل اسهد"جواب نداد و تنها به طور رسمی اعلام کرد که بین بزرگان شیعه اختلافی و جود ندارد ومبارزه ای ما فقط با هیات حاکمه،برای تحقیق عدالت اجتماعی برای همه محرومان است. ولی دشمنان به این آسانی دست بردار نبودند وحضور پر شکوه بعلبک با ترفند های زیادی کمرنگ نشان می دادند.

 حضور دشمن شکن صور:

 امام موسی صدر بدون این که فرصت را از دست بدهد روز یکشنبه 12 ربیع الثانی 1394 هجری قمری را در شهر صور اعلام راهپیمایی کرد. هز چند روز مانده به وقت موعده،رژیم سعی کرد تا هر طور شده مانع از شرکت مردم در این اجتماع بزرگ و سر نوشت ساز بشود. ارتش لبنان به طور رسمی وارد مهرکه شده بود،شایع کرده بودند هر کس در این اجتماع شرکت کند مورد حمله مسلحانه قرار خواهند گرفت وجانش در خطر خواهد بود. آنها هر ماششینی را که حامل عکس امام موسی صدر بود به مسلسل می بستند وعده ای زیادی را مجروح کردند. حتی در جاده ها میخ های بزرگ و تیز کاشتند تا تمام خودروهایی که قصد عبور به سمت صور را دارند پنجره شوند.

 روز موعد فرا رسید ،ساعت ده و نیم صبح ناگهانی امام موسی صدر در محله ای "البص" ظاهر شد و این در حالی بود که از آبجا تا محل اصلی تجمع حدود یک کلیومتر فاصله بود. این در حالی بود که مسیر حرکت امام موسی صدر به محل سجنرانی یک ساعت و نیم طول انجامید . در ساعت دوازده ظهر امام موسی صدر سخنرانی خویش را آغاز کرد،در ادامه ای سخنان آتشین خود به مشکلات اقتصادی ،سیاسی و امیتی لبنلن به ویژه منطقه ای جنوب آن کشور و شیعیان پرداخت و به گونه استدالالی و کارشناسی نتیجه گرفت که دولت موظف است به خواسته های آنان پاسخ مثبت دهد. درپایا نهم این اجتماع باشکوه ،همانند شهر بعلبک مردم به امام موسی صدر ،پیمان و فاداری بستند و قسم یاد کردند که تا آخرین قطره ای خون،در راه تحقیق آرمانهای وی از هیچ کوششی در یغ نکنند.